Ondanks een grote hoeveelheid maatregelen van de Nederlandse overheid hebben Poolse werknemers in Nederland nog steeds regelmatig te maken met uitbuiting. Onderzoek van FairWork en SOMO laat zien dat Poolse arbeidsmigranten lange werkdagen draaien, onbetaald overwerken en te maken hebben met seksuele intimidatie en bedreigingen.
Het inzetten en eventueel uitbuiten van buitenlandse werknemers is een veelbesproken topic in de sector logistiek en transport. Uit een controle door de Inspectie SZW bleek onlangs dat veel chauffeurs meerdere dagen in hun cabine moeten wonen en slapen, zonder dat er sanitaire voorzieningen aanwezig zijn. De chauffeurs waren bovendien soms maanden van huis. Zo verklaarde een chauffeur uit Oekraïne dat hij al drie weken van huis was en maar 400 euro per maand kreeg uitbetaald. Een chauffeur uit Roemenië was al drie maanden van huis en ontving maar zo’n 200 euro per maand.
Wet Ketenaansprakelijkheid
Om dergelijke misstanden tegen te gaan, diende Minster Asscher begin dit jaar de Wet Ketenaansprakelijkheid in, die niet alleen werkgevers maar ook opdrachtgevers aansprakelijk stelt als zij zaken doen met een bedrijf dat te lage lonen betaalt.
Uit het onderzoek ‘Profiting from dependency’ van FairWork en SOMO blijkt echter dat niet alleen onderbetaling een probleem is onder Oost-Europese arbeidsmigranten. Hun arbeidsomstandigheden zijn ook schrijnend. “Door hun afhankelijkheid van uitzendbureaus blijven Poolse werknemers extreem kwetsbaar voor uitbuiting. Desondanks blijft de overheid vertrouwen op zelfregulering van de uitzendbranche”, aldus SOMO. De onderzoekers spraken met meer dan honderd Poolse arbeiders over loon, discriminatie, uitbuiting en seksuele intimidatie, gezondheid en gebrek aan zorgverzekering, sociale isolatie en werkdruk.
‘Sneller, sneller, sneller’
Uit de gesprekken blijkt dat de druk op Poolse werknemers erg hoog is. “De eigenaar van een kas waar ik werkte, introduceerde een competitie voor werknemers. Hij hing een lijst met alle namen op de muur, op volgorde van productiviteit. Als iemand een paar dagen in de ‘oranje sectie’ bleef hangen, werd hij ontslagen. De eigenaar belde dan het uitzendbureau, noemde de naam van de werknemer en zij belden hem dan op met de mededeling dat hij geen werk meer had. ‘Sneller, sneller, sneller’ en ‘faster, faster, faster’ zijn de enige Nederlandse en Engelse woorden die ik ken”, vertelt één van de geïnterviewden.
Zelfregulering uitzendbureau’s
Volgens de onderzoekers moet de overheid niet uitgaan van zelfregulering van de uitzendbranche. De bureau’s moeten veel beter gecontroleerd worden, aldus Esther de Haan van SOMO. “Zelfregulering in de sector faalt en de Poolse arbeiders zijn de dupe. Uitzendbureaus, inleners en overheid zijn aan zet om goed werk te realiseren voor alle Poolse arbeidsmigranten in Nederland.”
Ten alle tijden inzetbaar
Tegelijkertijd met het onderzoek van SOMO publiceerde journalist Dennis L’Ami een artikel naar aanleiding van zijn maandenlange undercoverwerk in een distributiecentrum van Coop Supermarkten. Uit de gesprekken met zijn Poolse collega’s blijkt dat Poolse werknemers ten alle tijden inzetbaar moeten zijn. “Als een Pool een dag verlof heeft, kan hij gedurende de dag worden opgeroepen om toch te verschijnen. Blijkt bij aankomst dat het toch minder druk is dan verwacht, dan mag de Pool weer terug naar huis. De Nederlanders mogen altijd doorwerken en krijgen altijd betaald”, tekent L’Ami op na gesprekken met zijn collega’s. Uitzendbureau’s lijken zich hier allerminst voor te schamen. Ze maken hier zelfs een Unique Selling Point van. “E&A, een uitzendbureau voor de industrie en logistiek, beroept zich op het feit dat de meeste van zijn werknemers uit Polen komen: ‘Groot pluspunt: hun inzetbaarheid is erg flexibel.'” Ook Covebo, een uitzendbureau gericht op Poolse werknemers, vermeldt het expliciet op zijn website: ‘Vanwege het 24-uurskarakter van de logistiek zijn onze medewerkers op ieder moment van de dag beschikbaar.’
Redactie LogistiekProfs