Nog voordat 2016 halfweg is, tellen we al zes doden
door ongevallen met heftrucks. Dat zijn meer doden dan normaal gesproken in een
heel jaar vallen. Uit onderzoek blijkt dat lang niet alle heftruckchauffeurs een
opleiding hebben genoten, terwijl juist het trainen van chauffeurs een eerste
stap in het creëren van een veilige werkomgeving zou moeten zijn.
In Rotterdam is een vrouw doodgereden door een heftruck.
In Schijndel is een man omgekomen bij laad- en loswerkzaamheden met een
heftruck. In Bergharen is een man gedood door een stalen balk bij het laden met
een heftruck. In Nunspeet kwam een man om het leven na een val van hoogte met
een heftruck. Dit is een greep uit de voorbeelden van ongevallen met heftrucks
die dit jaar hebben plaatsgevonden. Als de trend uit het eerste halfjaar zich
doorzet, breken we dit jaar het record aantal dodelijke slachtoffers.
Naar de oorzaken van de stijging is het gissen. Is het
toeval dat de stijging van het aantal dodelijke slachtoffers samenvalt met het
aantrekken van de economie en de toename van de logistieke activiteiten in
Nederland? Neemt de werkdruk in de warehouses daardoor toe? Doen we nu meer dan
voorgaande jaren een beroep op heftruckchauffeurs zonder ervaring en misschien
ook zonder opleiding?
Falende rijvaardigheid
Damyam van Doornik, instructeur van BLOM Opleidingen,
heeft in het kader van zijn opleiding tot middelbaar veiligheidskundige
onderzoek gedaan naar de toegevoegde waarde van heftruckopleidingen. Daaruit
blijkt onder meer dat 82 van de 1176 overtredingen die Inspectie SZW in 2014
heeft geconstateerd, betrekking heeft op chauffeurs die onvoldoende zijn
opgeleid. Ze zijn er dus nog in overvloed: bedrijven met chauffeurs die niet is
geleerd hoe ze een heftruck veilig moeten bedienen.
Uit analyse van 1660 ongevallen in 13 jaar tijd blijkt
dat in 61 procent sprake is van falende rijvaardigheid, bijvoorbeeld omdat
chauffeurs zijn afgeleid, onjuist gedrag vertonen of onbedoeld bepaalde functies
van de truck in werking hebben gezet. Natuurlijk, ook chauffeurs met een
opleiding kunnen worden afgeleid of per ongeluk de machine in beweging zetten.
Een opleiding is geen garantie dat de chauffeur altijd veilig zal handelen. Maar
een goede opleiding die periodiek wordt herhaald, zorgt wel voor een beter
veiligheidsbewustzijn.
Failliet verklaard
Behalve dodelijke ongevallen kan het ontbreken van een
heftruckopleiding ook financiële consequenties hebben. De Inspectie SZW kan
boetes uitdelen van € 450 voor de chauffeur en € 3000 tot € 15.000 voor de
werkgever. Daarnaast kan ondeskundig gebruik van heftrucks leiden tot schades
aan goederen en materieel.
De indirecte kosten in geval van een ongeval zijn vaak
nog veel hoger, zoals blijkt uit het verhaal van een bedrijf uit Amersfoort. Een
heftruck heeft in dit bedrijf over de voet van een medewerker gereden met een
verbrijzelde voet als gevolg. Omdat de chauffeur geen opleiding had genoten,
heeft de rechter verklaard dat de werkgever voor honderd procent in gebreke is
gebleven en de medewerker moet compenseren. Het bedrijf met vier werknemers is
door de financiële consequenties uiteindelijk failliet verklaard.
Stappenplan
Van Doornik heeft een stappenplan opgesteld waarmee
bedrijven hun veiligheid flink kunnen verbeteren:
1. Stuur alle
heftruckchauffeurs naar een erkende opleider.
2. Onderbreek de werkzaamheden
als sprake is van onveilige situaties.
3. Maak ‘heftrucks’ tot een
vast agendapunt bij toolbox-meetings, werkoverleg en vergaderingen.
4. Laat chauffeurs voor
aanvang van werkzaamheden een last-minute risico-analyse invullen.
5. Leidinggevenden hebben een
belangrijke rol. Toets hun competenties op het gebied van veiligheid met een
assessment.
6. Blijf de competenties van
chauffeurs ook na de opleiding toetsen aan de hand van een competentielijst.
7. Voer audits in door interne
en eventueel externe specialisten.
Een kostenberekening leert dat dit stappenplan in een
omgeving met één heftruckchauffeur net iets meer dan duizend euro per jaar kost.
Hoe groter het aantal heftrucks, hoe lager dit bedrag per heftruckchauffeur
wordt. Duizend euro dus, niet meer. Hoeveel is veiligheid u waard?