Elke maandag laten wij op LogistiekProfs een logistiek professional aan het woord. Deze week bespreekt Marcel te Lindert, journalist logistiek en supply chain, de lancering van Picnic: een online supermarkt die de bezorgdsten laag wil houden door met vaste bezorgroutes te werken. Heeft dit concept kans van slagen?
Picnic haalde de afgelopen dagen het nieuws met een nieuw initiatief: online boodschappen doen voor de laagste prijs en thuisbezorgd krijgen zonder extra bezorgkosten. Picnic is de volgende in een rij van initiatieven, die vooralsnog zijn stukgelopen op de hoge afleverkosten. Vormen vaste afleverroutes het ei van Columbus?
Picnic is niet de eerste online supermarkt die probeert marktaandeel te veroveren op de gevestigde supermarktketens als Albert Heijn en Jumbo. Al in 2000 startte supermarktondernemer Dick Groot met MaxFoodmarket, dat bij de start net als Picnic beloofde geen bezorgkosten in rekening te brengen. In 2002 moest MaxFoodmarket noodgedwongen stoppen. Het bedrijf was er niet in geslaagd winstgevend te worden, het aantal orders groeide niet snel genoeg en nieuw kapitaal was niet voorhanden. Latere pogingen van onder meer Truus.nl en Superdirect.com strandden eveneens al na korte tijd.
Bottleneck van online supermarkten is het bezorgen van de boodschappen. Daarvoor is een dedicated distributienetwerk nodig, onder meer om verse levensmiddelen en diepvriesproducten snel genoeg onder de juiste condities te kunnen afleveren. MaxFoodmarket bood de service om boodschappen binnen twee tot vijf uur gratis te bezorgen. Door het concept alleen aan te bieden in een paar dichtbevolkte gebieden, hoopte het bedrijf een hoge beladingsgraad en een grote dropdichtheid te realiseren en de logistieke kosten laag te houden. Jaren later stelde initiatiefnemer Dick groot te vroeg te zijn met zijn concept. Nu zou MaxFoodmarket volgens hem wel succesvol kunnen zijn, maar dan wel door € 4,95 aan bezorgkosten in rekening te brengen.
Na MaxFoodmarket hebben veel startups geprobeerd met aangepaste concepten de logistieke kosten van het online boodschappen doen laag te houden. Een voorbeeld is Truus.nl, dat in het najaar van 2010 startte met de verkoop van non-foodproducten als wasmiddelen en cosmetica en later kruidenierswaren daaraan toevoegde. Door versproducten en diepvriesproducten niet in het assortiment op te nemen, kon het bedrijf de logistiek eenvoudig houden. Dat maakte het mogelijk om de fulfilment uit te besteden aan specialist S&H en de bezorging aan pakketvervoerder TNT. Een assortiment zonder versproducten maakte het concept echter weinig aantrekkelijk. Consumenten moesten voor hun melk, vleeswaren en fruit immers nog steeds naar een supermarkt.
Superdirect.com probeerde het in september 2013 met een afhaalpunt in plaats van afleveren aan huis. Ondanks de innovatieve techniek die is gebruikt voor het eerste en enige afhaalpunt in Eindhoven, ging de stekker na negen maanden eruit. Onderzoeken wijzen niet voor niets uit dat het merendeel van de consumenten ondanks alle afhaalmogelijkheden de voorkeur geeft aan afleveren aan huis. Concepten die wel succesvol zijn zoals HelloFresh hebben wellicht te maken het hoge afleverkosten, maar slagen erin op andere wijze hun logistieke kosten laag te houden. HelloFresh bepaalt wat de consument eet en levert daarvoor alle ingrediënten inclusief het recept, maar bestelt die ingrediënten pas als alle orders binnen zijn. Dat betekent geen voorraadkosten en – door het zeer beperkte assortiment – relatief lage handlingkosten in het distributiecentrum.
Picnic biedt dus wel een compleet assortiment inclusief dagverse producten zoals brood, groente, fruit en vlees en belooft die gratis af te leveren. Een belangrijke uitdaging is om met de elektrische bestelauto’s die vanaf september Amersfoort inrijden een hoge beladingsgraad en een hoge dropdichtheid te realiseren. Met andere woorden: de bestelauto’s moeten zo vol mogelijk zitten en zo veel mogelijk boodschappen in zo’n klein mogelijk gebied afleveren. Een andere uitdaging is om de afleveringen zo goed mogelijk over de dag te verdelen, zodat elke auto meerdere ritten kan doen en zo efficiënt mogelijk kan worden ingezet.
Albert Hein doet dat met AH.nl door juist de bezorgkosten als stuurinstrument te hanteren. Door bijvoorbeeld de kosten voor afleveren op piekmomenten duurder te maken, zijn consumenten eerder geneigd voor een ander, in logistiek opzicht efficiënter tijdvak te kiezen. Met variabele bezorgkosten slaagt Albert Heijn erin de logistieke kosten te verlagen.
Picnick gaat nog een stap verder en kiest voor vaste routes, waarbij een bestelauto om de andere dag de straat aandoet. Consumenten kunnen intekenen op een route en ontvangen op de afleverdag een notificatie die met een nauwkeurigheid van een half uur het aflevertijdstip aangeeft. Als de route vol is, verdwijnt die uit het lijstje met aflevermogelijkheden. “Bestaande bezorgdiensten rijden met een vrachtwagen door bijvoorbeeld Zwolle waar ze de hele dag kriskras rondjes draaien voor twintig boodschappen per keer. Bij ons moet je intekenen op een vaste route die om de avond bij jou langskomt. Dat betekent dat wij niet voor één klant naar een bepaalde straat hoeven, maar voor misschien wel twintig en dat scheelt geld”, luidt de toelichting in de Volkskrant van Michiel Muller, één van de vier initiatiefnemers. De toekomst zal uitwijzen of Picnic erin slaagt om snel genoeg voldoende schaalgrootte en een rendabele operatie te realiseren. Het wordt in ieder geval interessant om te volgen of het logistieke concept met vaste afleverroutes bij consumenten aanslaat.
Marcel te Lindert – Journalist logistiek en supply chain