In elk hoekje schuilt een gevaar, zeker in het
magazijn. Mensen worden vaak als grootste bron van risico beschouwt: zonder
mensen geen ongelukken, is het idee. De vraag is of dat idee helemaal klopt.
Veiligheidsexperts Frans Hardus en Willem Stehouwer pleiten tijdens de Dag van
het Magazijn voor een ander perspectief: leer mensen nadenken, maak hen bewust
van de risico’s en geef ze verantwoordelijkheid om gevaarlijke situaties direct
te melden.
Frans Hardus begint zijn workshop tijdens de Dag van het
Magazijn met een confronterende vraag. “Waar kijk je naar als je door het
magazijn loopt om de staat van de stellingen te checken? Juist, naar de
voorkant. Dat is wat bijna iedereen doet. Bijna niemand kijkt naar de
achterkant”, stelt de veiligheidsspecialist, die in binnen- en buitenland wordt
gevraagd om magazijnstellingen te inspecteren.
Tijdens zijn inspecties neemt Hardus altijd een
fototoestel mee. In de workshop ‘Verborgen gebreken’ toont hij een groot aantal
recente foto’s met een grote gemene deler: aan de voorkant lijkt soms weinig aan
de hand, maar wie de achterkant ziet, slaat de schrik om het hart. Denk aan
staanders die doorgeroest of van de vloerplaat losgescheurd zijn, borgpennen die
ontbreken of liggers die niet goed gemonteerd zijn en daardoor draagvermogen
verliezen. “Heftruckchauffeurs hebben de neiging om pallets te ver naar achteren
te zetten. Dat betekent dat de achterste liggers vaak zwaarder worden belast dan
de vorige, maar dat ziet bijna niemand”, aldus Hardus.
Engeltjes in het magazijn
Op één foto is een ligger te zien die met bouten stevig
is bevestigd aan de staanders. Te stevig, oordeelt Hardus. “Wie met zijn vorken
per ongeluk de ligger optilt, trekt de hele stelling uit de vloer. Hoe durven
mensen hier nog te werken? Het kan niet anders of in onze magazijnen vliegen een
heleboel engeltjes rond. Om onverklaarbare redenen gebeuren instortingen van
stellingen altijd ’s avonds, ’s nachts, in het weekend of tijdens vakanties, op
momenten dus dat niemand aan het werk is.”
Voor veel mankementen heeft Hardus wel een verklaring.
Denk aan een chauffeur die met zijn heftruck te vroeg uitdraait en een staander
raakt. Of een chauffeur die met voorover neigende vorken een pallet wegzet en de
achterste ligger aantikt. “Het kan niet anders of dat moeten deze chauffeurs
voelen. Hoe krijgen we die mensen zover dat ze het melden als ze iets raken? En
kijk op deze foto. Hier heeft iemand met een hamer en beitel geprobeerd een knik
uit een staander te halen. Alsof de draagkracht niet is verminderd door die
knik. Wat wil zo iemand bereiken?”
Gatenkaasmodel
Een verdieping hoger in het pand van
verladersorganisatie EVO, het decor van de Dag van het Magazijn, houdt Willem
Stehouwer een workshop over de veiligheid rondom acculaadstations. Hij start met
het voorbeeld van een ongeluk, waarbij een opeenvolging van gebeurtenissen heeft
geleid tot een ontploffende tractiebatterij. “Ik ben een fervent kijker van het
tv-programma Air Chash Investigation. Ook daaruit blijkt telkens weer dat een
ongeluk vaak meerdere oorzaken heeft”, aldus Stehouwer.
Hij introduceert het gatenkaasmodel, dat is ontwikkeld
door de Engelse psycholoog Reason, en past dat toe op acculaadstations. Dit
model laat zien dat veel ongelukken ontstaan omdat op verschillende niveaus
sprake is van falen: de organisatie is niet professioneel genoeg, de operatie is
te complex, het materiaal deugt niet, de procedures worden niet gevolgd, etc.
“Dit model laat zien dat het personeel de laatste verdedigingslinie vormt.”
Verantwoordelijkheid nemen
Stehouwer pleit ervoor – net als Hardus in feite doet –
om de medewerkers in het magazijn niet alleen als risico te zien, maar als een
‘asset’ dat de veiligheid kan verbeteren. Een magazijn waarin geen fouten worden
gemaakt en geen risico’s bestaan, is immers een illusie. Zorg daarom ervoor dat
de medewerkers zich bewust zijn van die risico’s, gedwongen worden om na te
denken bij alle handelingen die ze uitvoeren en gevaren signaleren. “Mensen zijn
een asset, mits ze de kans krijgen om verantwoordelijkheid te nemen. Als ze niet
weten wat er gebeurt, vormen ze een risico.”
Marcel te Lindert – journalist logistiek en supply chain