De robot wint in rap tempo terrein. Zowel heftruckleveranciers als magazijninrichters focussen zich op de markt voor mobiele, zelfsturende machines. Geavanceerde sensoren moeten ervoor zorgen dat de robots objecten en mensen vermijden. Maar maakt dat ze ook veilig? De vraag blijft of medewerkers in magazijnen ook weten om te gaan met robots in hun omgeving.
Een bezoek aan vakbeurs LogiMAT eerder deze maand laat zien dat de rol van de mens in het magazijn steeds kleiner wordt. Robots eisen de aandacht op. Maar helemaal verdwijnen zal de mens voorlopig nog niet. De meeste robots die nu worden ontwikkeld, zijn bedoeld om de mens te ondersteunen in plaats van te vervangen.
De huidige robots kunnen we onderscheiden in de volgende types:
Onbemande magazijntrucks: Dit lijkt de meest basale vorm van robotisering: magazijntrucks inzetten, maar dan zonder chauffeur. Ze worden gebruikt om pallets van A naar B te transporteren, maar steeds vaker ook om pallets in stellingen te plaatsen of weer eruit te halen. Het voordeel is dat ze in noodgevallen altijd weer manueel kunnen worden bediend. Omdat de magazijntrucks in serie worden gebouwd, zijn de kosten relatief laag.
Semi-automatische magazijntrucks: Dit zijn onder meer smallegangentrucks of orderpicktrucks met chauffeur, alleen hoeft die chauffeur steeds minder te doen. Denk aan smallegangentrucks die na een druk op de knop zelf de weg naar de volgende opslaglocatie zoeken. Of denk aan orderpicktrucks die de orderpicker als een schoothondje volgen. De chauffeur kan zich dankzij deze vorm van automatisering volledig concentreren op zijn kerntaak: orderpicking.
Specifiek ontworpen AGV’s: Automatisch geleide voertuigen die speciaal voor dit doel zijn ontwikkeld. Ze kunnen bakken of pallets van A naar B verplaatsen. Ze kunnen mensen op de voet volgen en – in onderzoekscentra althans – reageren op gebaren van medewerkers. Opvallend zijn de ontwikkelingen in navigatietechniek. Nog altijd populair is het gebruik van lasers die reageren op reflectoren die op vaste punten zijn opgehangen. Maar ook visionsystemen en rasters van QR-codes op de vloer kunnen worden gebruikt voor navigatie.
AGV’s met robotarmen: Dit zijn AGV’s die niet alleen naar een pallet of baklocatie kunnen rijden, maar dankzij een arm met grijper ook artikelen van die pallet of uit die bak kunnen picken. Die artikelen stapelen ze vervolgens in een verzenddoos of op een andere ladingdrager. De vraag is of deze robots op termijn alle orderpickers kunnen vervangen.
Vliegende robots: Of drones, in de volksmondZe worden vooralsnog vooral gebruikt voor het tellen van voorraden, maar in onderzoekscentra wordt ook geëxperimenteerd met drones die in magazijnen artikelen picken en transporteren. Linde liet op de LogiMAT een combinatie van een drone en een onbemande magazijntruck zien. De drone dient om voorraden te tellen, de magazijntruck om de vliegmachine van voldoende stroom te voorzien.
Naast en tussen mensen
Al deze robots zijn ontworpen om naast mensen te werken. Dat is vanzelfsprekend het geval bij semi-automatische magazijntrucks, maar het geldt bijvoorbeeld ook voor AGV’s met robotarmen. De nieuwe generatie robotarmen hoeft namelijk niet langer achter hoge hekken te staan om het werk te kunnen doen. Door als mens taken voor te doen, weten robots welke handeling ze moeten uitvoeren. Komt de mens te dichtbij, dan wordt de robotarm automatisch stilgezet.
De belangrijkste toepassingen lijken vooralsnog vooral gericht te zijn op het aanvullen van mankracht, niet het vervangen van mankracht. De kans lijkt bijvoorbeeld klein dat een AGV met robotarm wordt inzet voor het verzamelen van alle orders. Waarschijnlijker is dat deze robot wordt ingezet voor een bepaald basisvolume, terwijl op piekmomenten extra mankracht wordt ingezet. Ook dit impliceert dat straks mensen en robots samen door de gangpaden gaan.
Gedragsverandering
Dit leidt tot de vraag: wat betekent dit voor de veiligheid in het magazijn? Robots zijn normaal gesproken veilig. AGV’s en onbemande megazijntrucks zijn uitgerust met sensoren. Zodra die sensoren iets onverwachts opmerken, daalt de snelheid van de machine tot nul. De robot start pas weer op zodra er geen gevaar meer in zicht is.
Minder voorspelbaar is het gedrag van de mens in een omgeving met robots. Een AGV heeft doorgaans een lagere snelheid dan een hef- of magazijntruck. Dit kan leiden tot frustratie bij chauffeurs en tot het uithalen van gekke capriolen om oponthoud te voorkomen. Een andere mogelijkheid is dat chauffeurs proberen de trage AVG’s te ontwijken door andere gangpaden te gebruiken, met alle gevolgen van dien.
Interactie met robots
Over de veiligheidsrisico’s van robots in het magazijn is nog weinig duidelijk. Wie robots in zijn magazijnen gaat inzetten, zal als eerste kritisch naar zijn processen en inrichting moeten kijken. Door het magazijn op robots in te richten, kan worden voorkomen dat heftruckchauffeurs en AGV’s elkaar tegenkomen. Dat bevordert de efficiëntie. Ook moeten bedrijven bij het trainen en opleiden van medewerkers specifiek aandacht besteden aan de interactie met robots. Hoe veilig zijn robots? En welke gedragsregels spreken we af als we robots op de vloer tegenkomen? Wie het weet, mag het zeggen.
Tom van BLOM – expert intern transport
Afbeelding: de robot die logistiek dienstverlener Fiege inzet in zijn magazijn. De robot is in staat zelfstandig items te herkennen en op te pakken.